| Ruhi Güngör
Öncelikle prostat nedir sorusunu yanıtlayarak başlayalım. Prostat, idrar torbasının hemen altında yer alı ve bir salgı bezidir. İçerisinden idrar kanalı geçmektedir. Bu bezin asıl görevi ise meniyi oluşturan sıvının bir kısmını salgılamaktır. Yaklaşık olarak cevizle eşdeğer bir boyuttadır. Bazı durumlarda prostatta büyüme gözlenir. Bunun nedeni prostatın içerisinde meydana gelen iyi huylu nodüller (adenomlar) olmaktadır. İlerleyen yaşla birlikte hormonal düzeylerdeki bozulmalar iyi huylu nodüllerin oluşumuna neden olabilir. Oluşan adenomlar zamanla büyüyerek çeşitli belirtilere neden olabilmektedir.
Meydana gelen belirtiler hastalığın şiddetine göre değişiklik göstermektedir. Bazı hastalarda prostat büyümesi şikayetleri arttırabilmektedir. Ancak durum her zaman bu şekilde olmayabilir. Bazı hastalar genişlemiş bir prostata sahip olabilmektedir. Bu hastalarda prostat oldukça büyük bile olsa belirtiler hafif düzeyde görülebilir.
Prostat Belirtileri Nelerdir?
Prostat büyümesinde belirtiler yaşla birlikte artış göstermektedir. Genellikle 50’li yaşlardan itibaren erkeklerde prostat büyümesi gözlemlenmektedir. Ortaya çıkan belirtiler şiddetine göre hastanın hayatını ciddi anlamda etkileyebilir. Prostat büyümesi nedenleri aşağıda sıralanmıştır.
- İdrar yaparken zorlanma
- İdrarı kesik kesik yapma
- İdrara çıkmada artış
- Geceleri sık sık idrara çıkmak için uyanma
- Sıkışma
- İdrar torbasının tam olarak boşaltılamaması
- İdrarda kan
- İdrar bittikten sonra damlama olması
- İdrar yaparken oluşan yanma hissi
- Sık sık idrar yolu enfeksiyonu geçirme
Bu belirtiler arttığında hastanın hayatı da bundan etkilenmeye başlar. Geceleri sık sık tuvalete kalkmak kişinin sağlıklı bir uyku uyumasına engel olur. Rahatsızlıkları nedeniyle yeteri kadar uykusunu alamayan hastalar gündüz de bu durumun sonucunu yaşamaktadır. Bu durum hastaların gündüzleri bitkin ve yorgun hissetmesine neden olur. Gündüz meydana gelen sık sık idrara çıkma isteği de kişinin hayatını aynı şekilde etkilemektedir.
Prostat Büyümesinde Tanı Nasıl Konulur?
Prostat büyümesi bir diğer adıyla benign prostat hipertrofisi (BPH) olarak da bilinmektedir. Benign iyi huylu anlamına gelmektedir. Bu sebeple bu rahatsızlığa iyi huylu prostat büyümesi de denilebilir.
İyi huylu prostat büyümesi genellikle erkeklerde ileriki yaşlarda görülür. Tanı koyarken öncelikle hastanın herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığı sorgulanır. Bazı ilaçlar da iyi huylu prostat büyümesi ile aynı belirtileri verebilmektedir. İkinci olarak doktor tek kullanımlık eldiven kullanarak makat yoluyla hastanın prostatını muayene eder. Bu yöntemle prostatın boyutu ve yapısı değerlendirilebilmektedir.
Diğer tanı yöntemleri arasında idrar akım hızı ölçümü vardır. Bu yöntem ile hastanın saniyede ne kadar idrar akıtabildiğinin değeri hesaplanabilir. Bunun için özel bir cihaz kullanılmaktadır. Hasta dolu olan mesanesindeki idrarı cihaza boşaltır ve hastanın saniyede ne kadar idrar akıttığının değeri hesaplanır.
Ultrason da bu hastalığın tanısı için kullanılan yöntemlerden biridir. Ultrason cihazı sayesinde prostatın ne kadar büyüdüğü görülebilir. Ayrıca hasta idrarını yaptıktan sonra mesanede ne kadar idrar kaldığı da ultrason sayesinde görülebilir.
Prostat Büyümesi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hastanın belirtilerine göre uygulanacak tedavi de değişiklik göstermektedir. Eğer hastanın belirtileri hafif düzeyde ise doktor hastaya bazı hayat tarzı değişiklikleri önererek hastayı tedavi edebilir. Aynı zamanda bu hastaların yılda bir kez doktor kontrolüne gelmesi de yeterli olabilmektedir.
Ayrıca bazı ilaçlar da hastalığın tedavisinde etkili olabilmektedir. Bu ilaçlar mesane ve prostat kaslarını gevşeterek bu bölgeden geçen idrarın akışının kolaylaşmasını sağlayarak hastaya geçici tedavi sunabilmektedir. Ancak hastanın belirtileri şiddetliyse cerrahi operasyonla prostat küçültülebilir. Transüretral mikrodalga termoterapisi, elektrovaporizasyon, radyofrekans ile iğne ablasyonu, transüretral insizyon, botulinum enjeksiyonları, prostatik stent, transüretral prostat rezeksiyonu, lazer prostatektomi hastaya uygulanan cerrahi girişimlerdendir.
Prostat büyümesi tehlikeli midir? Prostat büyümesi genellikle iyi huylu nodüllerin büyümesi sonucu oluşur. Çoğunlukla tedavi edilmese dahi kanser riski beklenmez. Prostat büyümesi en çok hangi yaş grubunu etkiler? 35-40’lı yaşlarda görülebilse de en çok 50’li yaşlardan sonra görülmektedir. Yaş ilerledikçe prostat büyümesinin meydana gelme olasılığı artmaktadır. 80 yaşındaki erkeklerin %90’ında bu rahatsızlık görülmektedir. Hangi hastalarda cerrahi seçeneği düşünülmektedir? İdrar yapamadığı için sonda takılmak zorunda kalınmışsa, sık tekrarlayan enfeksiyonların varsa, mesane taşı oluşması, prostat büyümesinin neden olduğu kanamalar var ise, mesanede yapısal bozukluklar oluşmuşsa, prostat büyümesinden böbrekler de etkilenmişse cerrahi operasyon düşünülmektedir.
